Thuiswerken leidt tot fysieke klachten, waarbij er het meest geklaagd wordt over een stijve nek, hoofdpijn en vermoeide ogen. Dit blijkt uit internationaal onderzoek onder duizend Nederlandse kantoormedewerkers. Wat kun je doen om ervoor te zorgen dat jouw werkplek je geen lichamelijke klachten geeft?
In maart 2020 riep de overheid iedereen op om zoveel mogelijk vanuit huis te werken. En in eerste instantie concentreerden we ons er allemaal op om dat werkbaar te maken: hoe communiceer je met collega’s en klanten, en hoe werk je op afstand met de systemen van kantoor? En blijft er nog iets over van de sociale kantooromgeving, waar je ook eens samen een koffie drinkt of luncht?
Daarna kwam de grote vraag: hoe kunnen we thuis een beetje praktisch werken? Velen van ons hebben huisgenoten, of dat nu kinderen, partner of medestudenten zijn. Het zoeken van een rustige werkplek kan ertoe leiden dat je genoegen neemt met een plek ‘ergens anders’ dan waar je medebewoners zich bevinden – en dat kan ook een slaapkamer zijn, de keuken of een zolderruimte. En we werken aan de keukentafel, op de bank, soms in bed…
Fysieke klachten
Nu we een jaar verder zijn, zien we dat thuiswerken ook een aanslag op onze gezondheid kan betekenen. Want het ontbreken van een geschikte thuiswerkplek betekent dat ons lichaam op een ongezonde wijze wordt belast, zeker als je acht uur lang achter de computer zit! Inmiddels hebben fysiotherapeuten veel extra werk aan mensen die last hebben van fysieke problemen die gepaard gaan met thuiswerken. Dat blijkt in ieder geval uit twee studies die naar het fenomeen thuiswerken zijn uitgevoerd.
Zo wijst een onderzoek, dat is uitgevoerd in opdracht van office supplier Fellowes, dat slechts een kleine groep thuiswerkers géén fysieke klachten heeft. En meer dan de helft van de thuiswerkers (55 procent) heeft thuis meer last van lichamelijke ongemakken dan op kantoor.
De meeste klachten gaan over een stijve nek (36 procent), hoofdpijn (31 procent) en vermoeide ogen (30 procent). Daarnaast hebben ze last van stijve schouders (28 procent) en pijn aan hun rug (21 procent). Slechts 18 procent heeft geen last van pijn op de thuiswerkplek.
Leefgewoontes
Het Institute for Employment Studies wijst in een onderzoek naar thuiswerken in Groot-Brittannië op soortgelijke effecten. Zij onderzochten wat zowel de fysieke als mentale effecten waren van thuiswerken na twee weken lockdown. Wat vonden zij?
– Een toename van pijnscheuten en klachten die de ondervraagden nog niet eerder hadden ondervonden, vooral in de nek (58%), de schouders (56%) en de rug (55%).
– De aandacht voor voeding en bewegen nam met 20% af, waarbij velen toegaven meer alcohol te drinken, 33% minder gezond eet en 60% minder beweegt.
– Opvallend is ook dat een meerderheid zei minder goed te kunnen slapen omdat ze zich zorgen maken (64%), wat mogelijk een gevolg is van het feit dat 48% zegt op onregelmatige tijden te werken en langere dagen te maken.
– De mentale gezondheid staat ook onder druk: de helft van de ondervraagden is niet blij met de balans tussen werk en privé, 21% weet niet of hun baan behouden blijft, en 41% maakt zich zorgen om de gezondheid van gezinsleden.
Het is niet gek dat thuiswerken tot fysieke klachten leidt, zo stelt het onderzoek van Fellowes, aangezien 20 procent nog steeds aan de eettafel werkt, op een eettafelstoel. Nog eens 9 procent werkt ook aan de eettafel, maar wel op een andere stoel. En er is zelfs een kleine groep die vanuit het bed (4 procent) of op de vloer (3 procent) werkt. Maar 30 procent heeft inmiddels een aparte werkkamer ingericht of een bureau in een andere kamer neergezet (24 procent).
‘Naast de fysieke werkplek zijn er nog andere belangrijke aandachtspunten waarmee een werknemer de dag “comfortabel” doorkomt,’ zegt René Mol, ergonomisch adviseur bij Blue Sky Ergonomics. ‘Zo is het goed om regelmatig van houding te wisselen. Het gebruiken van een zit-stabureau kan hierbij helpen. Maar ook je bureaustoel in een “losse” dynamische stand gebruiken, zorgt voor meer afwisseling tijdens het zitten.’
Thuis of op kantoor?
Nu we er pakweg een jaar aan hebben kunnen wennen: werken we liever thuis of toch op kantoor? 44 procent van de mensen die ondervraagd werden, zegt op kantoor meer ergonomisch en comfortabeler te kunnen werken. Ook vindt 40 procent zich meer gemotiveerd op kantoor, terwijl 20 procent meer motivatie vindt in thuiswerken. En zijn we productiever thuis of op kantoor? Daar lijkt weinig verschil in te zitten, in de beleving van de thuiswerkers: 37 procent voelt zich productiever op kantoor, 31 procent krijgt thuis meer voor elkaar.
Maar, of we nu thuis of op kantoor werken: er ligt een taak voor werkgevers om ervoor te zorgen dat we ons werk op een gezonde manier kunnen doen. Ook uit welbegrepen eigenbelang, want als jij pijn en stress hebt vanwege een oncomfortabele werkhouding, dan zal je werk daar ook onder lijden.
|Een risicobeoordeling van de thuiswerkplek kan bepalen of je je bureau, stoel en computer moet aanpassen. ‘Als werkgever kan het inzetten van een “pauzeprogramma” helpen om je werknemers verder te stimuleren in beweging te komen,’ zegt Mol. ‘Dit vergroot het bewustzijn en biedt gerichte oefeningen aan. Daarnaast hebben ogen ook regelmatig rust nodig. Tips hierbij: haal je ogen eens van het scherm af, voorkom hinderlijke schittering, staar een keer in de verte en zorg ervoor dat het daglicht van de zijkant komt, loodrecht op je kijkrichting naar het beeldscherm.’
| 5 tips voor gezond thuiswerken Arboportaal heeft vijf tips ontwikkeld voor mensen die thuis klachtenvrij en zo gezond mogelijk willen werken. 1: Regelmatige pauzes Onderbreek intensief gebruik van beeldscherm, toetsenbord en/of muis zoveel mogelijk, door voldoende pauzes te nemen. Dan kan al door het nemen van micropauzes van bijvoorbeeld 20 seconden. 2: Blijf niet zitten Voorkom langdurig zitten door ten minste een keer per half uur twee minuten de benen te streken: ga (bijvoorbeeld tijdens het bellen) even staan of lopen. 3: De juiste lichaamshouding Streef naar een juiste lichaamshouding. Zit rechtop, houd beide voeten op de vloer, en blijf op 40-50 cm afstand van het scherm. Luister goed naar je lichaam – forceer niets bij klachten. Wissel het gebruik van de muis af met de functietoetsen op het toetsenbord. 4: Doe stretchoefeningen Eenvoudige stretchoefeningen voorkomen eventuele stijfheid tijdens langdurig zitten. Deze oefeningen kunnen bestaan uit je schouders herhaaldelijk op te halen, je hoofd te kantelen of je benen te strekken terwijl je zit. 5: Telefoneren en videochats Een goede tip om toch sociaal verbonden te blijven met familie en collega’s: kies, als het kan, voor videochatten in plaats van een telefoontje. |
Dit bericht verscheen eerder in GLK!, editie april 2021.