Luitenant-kolonel Martijn Lammers is chef-staf en plaatsvervangend commandant van het opleidings- en trainingscentrum Manoeuvre in Amersfoort. Hij werkt al sinds 1995 voor Defensie en werd vaak uitgezonden. Nu hij meer een bureaubaan heeft, merkt hij dat zijn lichaam soms in de problemen komt. Wat kunnen onze experts hem adviseren?
‘Ik ben na m’n studie heao voor mijn dienstplicht naar Bosnië gegaan. Want als het dan toch moest, dan maakte ik me ook het liefst nuttig. Daar heb ik de laatste maanden van de oorlog meegemaakt als vrachtwagenchauffeur: ik transporteerde voornamelijk voedsel en goederen van de Kroatische kust naar de burgerbevolking in Bosnië. In een verlofperiode heb ik me aangemeld als beroeps en volgde ik de tankopleiding. Eind jaren negentig ging ik naar de Koninklijke Militaire Academie in Breda, en na 2,5 jaar werd ik weer naar Bosnië uitgezonden. In 2008 ging ik naar Afghanistan, en ik bleef tot 2010 in tanks rijden. Ik heb daarna meerder functies gehad, waaronder Sie G8 bij de sectie finance & control, maar ik wilde toch graag terug naar een operationele eenheid, want ik heb altijd in de bosrand geleefd. Ik werd hoofd logistiek van een pantserinfanteriebataljon – de meest intensieve baan uit mijn carrière. Sinds 2019 ben ik chef-staf en plaatsvervangend commandant van OTMAN, het opleidings- en trainingscentrum Manoeuvre in Amersfoort.
‘In 2010 moest ik twee hartoperaties ondergaan vanwege een aangeboren afwijking aan de hartklep. In 2014 werd ik behoorlijk ziek vanwege een streptokok-bacterie, en daardoor moest ik weer aan mijn hart geopereerd te worden. Nu had ik heel makkelijk een kunstklep kunnen krijgen, maar dan moet je je hele leven aan de bloedverdunners. Maar een militair die medicijnen gebruikt, wordt in principe niet meer uitgezonden, dus koos ik voor een biologische hartklep, waar je geen medicijnen voor nodig hebt.
‘Mijn huidige, meer zittende beroep brengt wel problemen met zich mee. Zo kreeg ik tijdens het hardlopen last van kramp in mijn been. De diagnose: hernia in de onderrug. Een collega van mij had precies hetzelfde, en op zijn aanraden heb ik uiteindelijk een nieuw matras gekocht, en ik doe core stability-oefeningen. Ik ben grotendeels van de klachten af, maar als ik mijn oefeningen niet doe, komt de kramp terug.’
‘Je wordt ouder, en dat merk je. Helaas is het werk er alleen maar zwaarder op geworden, want Defensie doet hetzelfde werk met steeds minder mensen. Vroeger werkten we tot ons 55e jaar bij Defensie, nu is dat minimaal 60. Ik doe jaarlijks de Defensie Conditie Proef (hardlopen, push-ups, sit-ups) en een fysieke individuele test. Alleen: ik sport voornamelijk in eigen tijd. Tijdens werktijd komt het er nauwelijks van. Ik zie veel collega’s zich alleen nog maar naar het koffiezetapparaat bewegen, vooral mijn burgercollega’s zijn wat aan de zwaardere kant.
‘Verder eet ik vooral uit de bureaula. Ik ga niet in de kantine zitten, waar een appel nog altijd duurder is dan een kroket, maar ik stop er ook niet voor tijdens het werken. Mijn lunch is redelijk eenzijdig, eigenlijk. De laatste keer dat ik uitgezonden werd, naar Litouwen, was ik ‘s ochtends om acht uur al moe. Het werk is gewoon een stuk zwaarder geworden, en ik word er niet jonger op.
‘Bij Defensie heb je een hele medische organisatie om je heen, en tegenwoordig ook een eigen leefstijlcoach. Maar er moet eerst iets mis met je zijn voordat dat effectief wordt ingeschakeld. En militairen gaan toch al niet snel naar een dokter.
‘Ik ben nu voorzitter van het sociaal-medisch team, en we zien steeds vaker burn-outs langskomen. Dat vind ik wel zorgwekkend. Ik heb het idee dat Defensie nog niet echt weet hoe om te gaan met de gezondheid van oudere defensiemedewerkers, zowel militairen als burgers. Misschien kunnen jullie ons daar een handje mee helpen?’
| Beroepsadviezen Ander werk, dus anders bewegen Je ziet het vaak bij beroepen waar mensen zich fysiek flink inspannen, dat ze op latere leeftijd problemen krijgen omdat hun levensstijl – en die mate van bewegen – verandert. Vanwege de actieve levensstijl rekken ze namelijk jarenlang hun spieren op, de spieren worden continu geprikkeld en soms tot het uiterste gedreven, en die prikkels zorgen ervoor dat je fit blijft. Maar als je overgaat op meer zittende werkzaamheden, blijven die prikkels uit, terwijl het lichaam daar wel op ingesteld is. Dat kan leiden tot artrose, dus dat is een punt om in de gaten te houden. Daarnaast maak je steeds minder dynamische bewegingen, en wordt je lichaam belast met een structureel statische houding. Dat leidt inderdaad vaak tot hernia, omdat de wervelkolom al die jaren wel slijtage heeft ondergaan door het continue bewegen, en nu heel specifiek belast wordt. Het helpt ook niet dat een voor de hand liggend beweegmoment (lunchen) niet gebruikt wordt om van de plaats te komen. Het advies is duidelijk: probeer tijdens werktijden, na maximaal 20-30 minuten stilzitten, beweegmomenten in te lassen. En overweeg een sta-bureau of bureaufiets. Probeer minimaal drie keer per week minimaal twintig minuten zwaar intensief te bewegen, maar pas daarnaast ook meer onbelaste beweegvormen toe. Denk hierbij aan fietsen, zwemmen of mobiliteitsoefeningen. Dat geeft weinig belasting voor de gewrichten en zorgt voor de aanmaak van synovia, ter smering van gewrichten. En bespreek de mogelijkheid om een langere pauze in te lassen om als groep te ‘fitwandelen’. Dan haal je ook meteen je dagelijkse fitnorm van 10.000 stappen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat dit niet alleen jullie, maar ook het werk ten goede komt. Nicky van der Heijden, master geriatrie/fysiotherapeut, Fysiotherapie De Hampoort, Grave Handboek Vocht & Voeding Militairen die zoals u beschikken over sterke mentale en fysieke kwaliteiten, worden erkend gezien uw trackrecord. Maar ik adviseer u om leeftijd- en functiegerelateerde begeleiding te initiëren op het gebied van belasting, hersteltijd, preventie, en de samenstelling en inname van voeding en vocht. Eet minstens twee, maximaal drie maaltijden per dag met ruim voldoende eiwitten (vis of gevogelte), groenten en wat fruit. Drink niet te veel koffie, maar wel minstens twee liter water. Houdt een normaal dag-nachtritme aan! Wandel even een half uurtje voor de lunch – dat scheelt meteen een gang naar de sportschool in uw vrije tijd. Een leefstijlcoach zou aandacht moeten besteden aan het beperkte assortiment in de kantine of het doorwerken tijdens de lunch-uit-de-bureaulade, en u zou niet van een collega, maar van uw arts of fysiotherapeut moeten horen wat te doen aan uw hernia. Nu bent u als voorzitter van het sociaal medisch team prima in de gelegenheid om duidelijke voorstellen voor verbetering te presenteren. En ze zelf toe te passen. Of, om in militaire termen te blijven: eerst beter in kaart brengen hoe het nu gaat (het terrein verkennen) en daarna de verbeteringen gaan toepassen (de operatie uitvoeren). Wat ook belangrijk is: gebruik de vrije tijd die u rechtens toekomt, en laat het werk op het werk. Dat kan een burn-out voorkomen. En tot slot: accepteer dat met het ouder worden onze fysiek verandert, en forceer niets. 50 jaar is niet 25 jaar, het is ook geen 60 jaar. Dus er kan nog heel veel, maar alleen als u het ‘Handboek Voeding en Vocht’ goed toepast.  Marinus van Loon, orthomoleculair natuurgeneeskundig therapeut, health for Life Sneek. |
Dit bericht verscheen eerder in GLK!, editie september 2021.