Bijna anderhalf miljoen mensen in Nederland hebben last van artrose. De kans is dus groot dat van de mensen om je heen er wel een of meer last hebben van deze aandoening. Maar wat is het precies? En hoe ga je ermee om?
Voor een aandoening die zo veel voorkomt, is het nog verrassend hoe onbekend mensen ermee zijn. Dat artrose iets met slijtage te maken heeft, is vaak wel enigszins bekend, maar dat het een vorm van reuma is… Ook nemen veel mensen aan dat het ongeveer hetzelfde is als veroudering of botontkalking. Dus laten we die misverstanden eerst uit de weg helpen: wat is artrose precies?
Artrose valt onder de reumatische aandoeningen en wordt ook wel slijtagereuma of osteoartritis genoemd. Bij artrose gaat de kwaliteit van het kraakbeen in het gewricht achteruit. Dat kraakbeen zit waar de twee botten in een gewricht samenkomen, en zorgt ervoor dat de gewrichten soepel kunnen bewegen, zonder dat het pijnlijk is. Bij artrose wordt het kraakbeen niet alleen dunner, zachter en brokkelig, het kan ook leiden tot ongewenste botvervorming direct ónder dat kraakbeen. Het gevolg zijn zichtbare en voelbare knobbels aan de rand van het gewricht, die ervoor kunnen zorgen dat het gewricht licht ontstoken raakt en onvoldoende herstelt. Deze verdikkingen heten osteofyten, die de beweeglijkheid van een gewricht kunnen beperken – en dat doet pijn. Artrose komt vooral voor in de knieën, heupen, vingers, nek, onderrug en de grote teen.
Verschillende soorten pijn
Om het allemaal nóg vervelender te maken, kan er sprake zijn van verschillende soorten pijn. Zo kun je last hebben van startpijn: pijn die optreedt wanneer je vanuit rust weer in beweging komt. Maar ook kan de pijn geleidelijk ontstaan doordat je het gewricht meer gebruikt. En dan is het ook nog eens mogelijk dat je gewricht erg ontstoken raakt door de artrose, met ontstekingspijn tot gevolg. Helaas is niet altijd te zien wat de oorzaak van de pijn bij artrose is. Weefsel dat volgens een röntgenfoto of MRI van slechte kwaliteit is, kan pijnloos blijven, terwijl bij goede kwaliteit weefsel wel pijnklachten kunnen optreden.
Bovendien blijft het niet bij pijn alleen: artrose kan ook zorgen voor stijve gewrichten, waardoor je in je beweging wordt beperkt. Die stijfheid kan na een korte periode van rust voorkomen, maar ook in de ochtend, bij het opstaan. Verder kan artrose zorgen voor krakende gewrichten, zwelling en instabiliteit en veranderingen in lichaamshouding. En besef dat nek- en rugartrose kunnen zorgen voor krachtverlies of tintelingen in verschillende ledematen.
Hoe en waar
Artrose is een aandoening van het kraakbeen. En dat betekent in principe dat artrose in alle gewrichten kan voorkomen. Toch zien we dat het vooral de knieën, heupen, nekgewrichten, onderrug, vingers en tenen treft. Waarom? De precieze oorzaak van artrose is nog niet bekend, maar er zijn meerdere factoren die meespelen: leeftijd, erfelijke aanleg, geslacht (het komt twee tot drie keer vaker voor bij vrouwen), overgewicht, blessures, overmatig en te zwaar sporten, zware lichamelijke belasting, ontstekingsreuma en aangeboren afwijkingen van gewrichten. En er is nog veel meer waar we nog te weinig van weten.
Misvattingen
‘Artrose? Dat is toch hetzelfde als veroudering?’ We horen vaak dat mensen denken dat artrose een verouderingsaandoening is, maar ook jongere mensen kunnen er last van krijgen. En artrose wordt ook veel in één adem genoemd met slijtage. Slijtage speelt een rol, maar er zijn meer factoren aantoonbaar bij het ontstaan van artrose. En we denken dat we nog eens alle factoren kennen die van invloed kunnen zijn.
Ook botontkalking wordt weleens verward met artrose. Maar bij artrose wordt niet het bot maar het kraakbeen aangetast, terwijl bij botontkalking je botten poreus worden.
Tot slot: artrose is wel een reumatische aandoening, maar het valt het niet onder de ontstekingsreuma, want een ontsteking is bij artrose een mogelijk gevolg en niet de oorzaak.
Voor meer informatie en adviezen kunt u terecht op onderstaande websites:
http://www.artrosezorg.nl
http://www.reumazorgnederland.nl
http://www.thuisarts.nl
http://www.bewegenzonderpijn.nl