Corine Koole maakte talloze interviews, reportages en verhalen over de liefde. Befaamd zijn haar rubrieken ‘Lust & Liefde’ in Volkskrant Magazine en De Morgen, ‘Verlaten Vrouw/Man’ in LINDA, en haar podcast Van twee kanten. Nu publiceert ze Verstoord Verlangen, een boek dat in zo’n dertig verhalen vertelt wat de coronacrisis heeft gedaan met ons liefdesleven.
Corine komt uit een gereformeerd gezin, maar wel met een internationaal briesje: ‘Mijn vader heeft voor zijn werk de wereld rondgereisd; wij dronken buitenlandse wijnen, ruim voordat dat gemeengoed werd. Ik wist al vroeg dat ik zuster of schrijver wilde worden. Maar gek genoeg las ik in mijn jeugd niet veel. Ik zat eigenlijk alleen maar te wachten tot het leven begon; want dat was niet thuis, dat was elders.’
En hoe begon dat leven toen?
‘Mijn leven begon toen ik na mijn studie solliciteerde bij het filmblad Scope. Daar zat een leuke man die mij cynische vragen stelde, maar me wel aannam. Dat is later mijn man geworden. Via hem leerde ik een nieuwe wereld kennen. Ik had een voorkeur voor partners die mij dingen konden leren, mij konden vertellen over de wereld die ik nog niet kende. Dat deed hij bij uitstek. Bovendien botste hij heerlijk met mijn gereformeerde wereld: wij mochten niet naar de VPRO kijken, ik heb nooit Koot & Bie gezien, en nu begon ik een relatie met een zeventien jaar oudere journalist van de VPRO!’
Hoe ben je van films recenseren overgestapt op het schrijven over de liefde?
‘Puur toeval eigenlijk. De belangrijkste beslissingen in het leven overvallen je, en ik omhels dat toeval. Scope was een armlastig blaadje, dus iedereen daar had vast werk bij andere media. Ik werd al snel door ze ingeschakeld voor klusjes, en zo werkte ik binnen kortste keren freelance voor Vrij Nederland. Er kwam een nieuwe hoofdredacteur aan het roer te staan, Barbara van Beukering, en die vond dat het allemaal wat frisser en flitsender mocht – meer sexy. En die vroeg mij: “Wil jij niet over liefde schrijven?”
‘Schrijven over liefde is niet zo eenvoudig als het lijkt. Sure, alle kunst gaat erover, alle muziek, alle boeken. Maar daardoor zit het onderwerp boordevol clichés, waar je met een enorme drilboor doorheen moet om het interessant te maken. Ik begon met Van twee kanten, waarbij ik partners individueel over hun relatie liet praten. En dan merk je dat mensen die al heel lang getrouwd zijn soms allebei een ander idee van dat huwelijk hebben. Fascinerend! Hoe langer je ermee bezig bent, hoe interessanter. Elke week hoor ik weer iets dat nieuw is. Zo krijg je een waaier van verhalen.’
‘Liefde zit boordevol clichés waar je met een enorme drilboor doorheen moet om het interessant te maken’
Wat is het belangrijkste dat je over de liefde hebt geleerd?
‘Liefde is het belangrijkste in ieders leven, ook al wordt er soms wat lacherig over gedaan. Het gaat erom hoe mensen met elkaar omgaan, en dat je elkaar helpt om te worden wie je wilt zijn. Het is ook goed om je te realiseren dat een relatie altijd verandert. Jijzélf bent nu niet wie je was toen je aan die relatie begon. Je relatie is niet gestold, hij is vloeibaar: hij blijft zich ontwikkelen.’
Welke lessen pas jij toe in je eigen relatie?
‘Eerlijk gezegd vind ik het belangrijk om afstand te houden: ik luister altijd zonder oordeel, want alleen dan kun je zuiver interviewen. Natuurlijk hoor je soms iets waarvan je denkt: “Dat heeft-ie goed aangepakt”, maar mijn gesprekken hebben geen impact op mijn eigen relatie. Sterker nog: als ik ’s avonds van zo’n interview thuiskom en ik zie mijn man lachend met de kinderen aan tafel, en hij schenkt mij een wijntje in – dan denk ik: “Ik heb het mooiste huwelijk van allemaal!”’
En nu publiceer je een boek over liefde in coronatijd…
‘Met mijn achtergrond wist ik wel: hier moet ik mee aan de slag. Want verplicht afstand houden past niet bij liefde en verbinding, dat is absurd. Mensen hebben meer behoefte aan contact en verbinding dan je denkt. Er was in de jaren zestig een controversieel experiment waarbij een jong aapje moest kiezen tussen een ijzeren frame met een fles melk en een ijzeren frame bekleed met stof. Alleen als hij érge honger had, ging hij naar de fles, de rest van de tijd bleef hij bij het stofbeklede frame. Toen vroegen we ons af: is zo’n experiment wel ethisch verantwoord? Maar nu wordt het wereldwijd herhaald, zonder dat we daar toestemming voor hadden gegeven.
‘Ik ben mensen gaan benaderen die erover wilden praten. En in eerste instantie leek het een halleluja-boek te worden, want mensen vonden dat de eerste lockdown hun relatie ten goede kwam, en dat ze zich beter voelden. Omdat ik er in augustus even tussenuit ging, was het boek nog niet gepubliceerd. Maar goed ook. Want toen kwam de tweede lockdown, en werd pas de echte impact van de lockdown zichtbaar: mensen werden depressief, eenzaam, somber, soms zelfs suïcidaal. Dus de toon van mijn boek veranderde wel, maar om nou te zeggen pessimistisch… De toon is veelzijdig, ik spreek pakweg dertig mensen van zeventien tot tachtig jaar, en ik vind het wel belangrijk dat de negatieve gevolgen nu een stem krijgen, want de negatieve psychologische gevolgen zijn onderbelicht gebleven.’
Wat vind je het meest verrassend aan de impact van het coronavirus op de liefde?
‘Dat al die coronamaatregelen eigenlijk gericht zijn op monogame relaties. Zolang je netjes getrouwd bent of samenwoont, heb je er het minste last van. Natuurlijk: je hebt soms zelfs schrijnende verhalen over de gevolgen van thuiswerken en thuisonderwijs, maar het is veel heftiger als jouw relatie niet monogaam is, of fluïde. Singles van jong tot oud worden heel erg getroffen door de maatregelen. Die mensen hebben vaak een heel dynamisch sociaal leven, en die zien nu opeens dat hun avonden en weekenden leeg zijn. En Zoom is fijn, maar biedt geen fysiek contact. Ik hoorde pas iemand vertellen dat ze een nieuwe buurman gevraagd had om haar even te omhelzen. “Het leek wel alsof ik seks had gehad,” zei ze. Zo heftig is dat.’
Wat leert het boek de lezer?
‘Even nadenken hoor. Ik denk dat het belangrijk is om te beseffen dat we misschien wel heel rekbaar en flexibel zijn in onze omgang met de coronamaatregelen. Maar er komt een einde aan. De boog kan niet altijd gespannen blijven. Laten we dat vooral niet vergeten.’
Corine Koole, Verstoord Verlangen. Over liefhebben, intimiteit en afstand houden, Uitgeverij Ambo|Anthos, 224 pagina’s (€ 20,99)
Dit bericht verscheen eerder in GLK!, editie april 2021.