Een belangrijk deel van de bevolking is inmiddels gevaccineerd tegen COVID-19. Maar wat te doen met de mensen die dat niet zijn, of misschien zelfs niet willen? Carin Boon, woordvoerder van GGD Hollands Midden, vertelt over een nieuwe campagne van fijnmazige vaccinatie, en hoe je mensen bereikt die nog niet gevaccineerd zijn.
De Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) is de instantie die het vaccinatiebeleid van de overheid uitvoert: 25 onafhankelijke GGD-afdelingen, die samenkomen onder de GGD GHOR Nederland, hebben tienduizenden extra mensen ingeschakeld om een hoge vaccinatiegraad te behalen. Nu een groot deel van de bevolking gevaccineerd is, gaat de GGD over op fijnmazig vaccineren.
Wat houdt dat fijnmazig vaccineren in?
‘We proberen daarmee in de haarvaten van de samenleving te komen, waar de vaccinatiegraad laag is. Dat doen we door op allerlei gebieden aan voorlichting te doen. Onder meer via bijvoorbeeld bibliotheken en huisartsen, maar ook door het gesprek aan te gaan met arbeidsmigranten en geloofsgemeenschappen.
‘Oorspronkelijk zeiden we dat we een immunisatiegraad van 70% wilden bereiken; inmiddels is dat bijgesteld naar 85%. Maar dan moet dat wel verspreid over de bevolking zijn: als er bepaalde bevolkingsgroepen zijn die helemaal niet gevaccineerd zijn, dan is de kans op een uitbraak een stuk groter dan wanneer je hier en daar verspreid wat niet-gevaccineerden hebt. Er zijn namelijk groepen die buiten de boot vallen, en niet of nauwelijks gevaccineerd zijn. Wij richten ons er nu op om in die hele lappendeken van groepen een hoge vaccinatiegraad te bereiken. Dat is heel arbeidsintensief, maar echt de moeite waard, wil je uitbraken en overlijdens, en de druk op de zorg voor de toekomst voorkomen.’
Waar komt het idee van fijnmazig vaccineren vandaan?
‘Het idee van fijnmazige vaccinatie is ontwikkeld in een samenwerking tussen GGD, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en Het Ministerie van Volksgezondheid, Wetenschap en Sport (VWS). Onze epidemiologen houden alle cijfers nauwkeurig bij en kijken hoe het is gesteld met de vaccinatiegraad. Zij zien waar de witte plekken op de kaart te vinden zijn. Dan trekken zij aan de bel: als we veilig met z’n allen de maatregelen willen afschalen, waar zijn dan nog risico’s voor de volksgezondheid?
‘Neem bijvoorbeeld arbeidsmigranten: wij hebben in onze regio een hele grote bollenstreek waar zij werkzaam zijn. Als daar weinig mensen gevaccineerd zijn, dan weet je nu al dat er een keer een cluster mensen ziek wordt. Daar zitten ook ouderen tussen die er mogelijk aan overlijden. Aan de andere kant kunnen en willen we niemand verplichten. Dus we zetten alles op alles om ze in ieder geval goede voorlichting te geven. We zijn net begin met fijnmazig vaccineren, en daar gaan we tot november mee door, want het is effectief.’
Er zijn ook mensen die gewoon niet gevaccineerd wíllen worden. Hoe ga je daarmee om?
‘Vooral mensen onder de 35 willen er niet aan; sommigen vertrouwen de langetermijneffecten niet, of zijn bang dat het effect heeft op de vruchtbaarheid. Ze zeggen zelf onderzoek gedaan te hebben en op basis daarvan “nee” te willen zeggen. Maar welke bronnen heb je dan geraadpleegd? Helaas is er op het internet veel desinformatie te vinden. Het VWS is actief bezig met het ontkrachten van desinformatie, maar mensen die niet willen, die overtuig je nooit. En we gaan het niet verplichten. Het wordt anders als mensen ons werk belemmeren. We hebben vorige week aangifte gedaan van intimidatie, omdat mensen, na een oproep van Willem Engel, ons personeel van dichtbij, en zonder mondkapje op, gingen filmen. Daar ligt onze grens, want dan is er gewoon een echte dreiging.
‘Ik vind de dialoog wel goed, maar je moet overtuigen op basis van argumenten. En mensen moeten kunnen demonstreren en informeren. Uiteindelijk kiest iedereen voor zichzelf.’
Is jullie campagne Blijf Gezond ook ingezet vanwege de coronacrisis?
‘We zijn al langer met die campagne bezig, waarbij we bijvoorbeeld filmpjes draaien op narrowcasting-schermen op onze vaccinatie- en testlocaties, met de oproep: blijf gezond, blijf goed in beweging. Want dat is ontzettend belangrijk. Ook voor de coronacrisis. Zo zien we dat mensen met overgewicht een hoger risico lopen om ziek te worden van het virus. We zien ook de mentale eenzaamheid enorm toenemen tijdens de coronacrisis. Dus is de campagne nu extra belangrijk: hoe gezonder je leeft, hoe lager de kans dat je ziek wordt.
‘Verder verwachten we nieuwe crises, want er komt nog een enorme nasleep na de coronacrisis. Daar zijn we ons nu op aan het voorbereiden.’
Als je gezond leeft, heb je het vaccin dan niet nodig?
‘Corona is een moeilijk grijpbaar virus. Er zijn wel degelijk jonge mensen zonder onderliggende klachten op de IC terechtgekomen en overleden. Dus je weet nooit 100% zeker of jouw immuunsysteem om kan gaan met corona. Aan de andere kant: het vaccin werkt, er komen aantoonbaar veel minder gevaccineerden op de IC terecht – en de nadelen van het vaccin zie ik nauwelijks. Dus laat je vooral vaccineren, dan zit je altijd aan de veilige kant. En je doet het ook voor je omgeving. Ik zeg tegen iedereen die nog niet geweest is: kom langs op de vaccinatielocaties van GGD, je kunt voor je eerste prik zonder afspraak binnenlopen. En dan plannen we meteen de tweede afspraak.’
Dit bericht verscheen eerder in GLK!, editie september 2021.