Huisarts Tamara de Weijer (40) wil niet alleen de mensen die in haar praktijk komen beter maken – ze wil dat heel Nederland gezonder wordt. En daarom schreef ze Het leefstijlboek van huisarts Tamara de Weijer, om beter te eten, bewegen, slapen en ontspannen. Ze keek af bij de zogenoemde Blue Zones: gebieden waar de mensen gemiddeld langer leven, zoals Sardinië in Italië en het Japanse Okinawa. ‘Van hun leefstijl kunnen we zo veel leren.’
Je bent huisarts, maar mensen kennen je vooral van je leefstijlprogramma, van interviews en je boeken (Eet beter in 28 dagen, Eet beter voor je maag en darmen). Hoe is dat zo gekomen?
‘Per ongeluk. Het was geen vooropgezet plan. Ik zag steeds vaker mensen met diabetes type 2, buikklachten, eczeem, hoofdpijn of benauwdheid mijn praktijk in lopen, en bijna altijd was hun leefstijl de oorzaak. Veel werk, weinig beweging, ongezond eten. Ik denk dat het effectiever en als huisarts ook leuker is om een keer iets anders voor te schrijven dan medicijnen, spuiten of poeders. We hebben vanuit de opleiding nooit geleerd hoe dat moet en ik wilde ook verder gaan dan alleen maar zeggen: “Je moet je leeftstijl verbeteren”. Dat weten die mensen ook wel. Maar hoe ze dat moeten doen: dáár wilde ik ze bij helpen. Ik ging op onderzoek uit, en schreef mijn bevindingen op.’
Waar ben je achter gekomen?
‘Patiënten vinden het niet vervelend om over hun overgewicht of ongezonde leefstijl te praten. Sterker nog: ze willen het er juist wel over hebben. Het werkt om echt naar iemand te luisteren. Schrijf iemand niet zomaar voor om te gaan hardlopen, misschien wil diegene wel vijf keer per week wandelen. Of juist liever op voeding letten. Ook goed. Ik vraag mensen om een leefstijldagboek bij te houden. En dan vraag ik naderhand: wat wil je veranderen? Het werkt niet om álles te veranderen, maar als iemand bijvoorbeeld meer gaat bewegen, gaat diegene ook vanzelf beter slapen. En wie beter slaapt, heeft minder de neiging de hele dag door ongezonde dingen te snacken. Al die dingen gaan hand in hand.’
‘Ik vraag mensen om een leefstijldagboek bij te houden. En dan vraag ik naderhand: wat wil je veranderen?’
Hoe gezond ben jij zelf?
‘Ha! Nou… Ik kom uit een enorm bourgondisch gezin. Toen ik geneeskunde studeerde kwam ik in de weekenden thuis, en was de tafel overladen met drank, koek, chips, toastjes, kaas, borrelnootjes – van álles. Het zit zo in mijn DNA, dat ik het lastig vind om te matigen en om niet ongezond te eten. Ik heb aanleg om aan te komen. In mijn twintigerjaren ging ik soms weer ineens op een streng dieet, dat hield ik dan drie weken vol, en dan – bam – liet ik alle teugels weer los. Zo kwam ik elke keer een beetje meer aan. Na de geboorte van mijn eerste dochter heb ik het roer omgegooid qua eten, veel meer vers en onbewerkt. Hierdoor viel ik twintig kilo af, voelde ik me veel fitter en had ik geen last meer van mijn prikkelbare darm. Ik ben sowieso gestopt met roken, een rokende huisarts is wat minder geloofwaardig bij het geven van leefstijladviezen. Ik wil nieuwe generaties iets meegeven. Het goede voorbeeld zijn. Gezelligheid en gastvrijheid hoeft niet meteen gekoppeld te worden aan ongezonde snacks.’
Dus nu snoep en snack je niet meer?
‘Het belangrijkste is altijd: zoveel mogelijk onbewerkt voedsel eten. Ik was altijd een enorme fan van eten en sausjes uit pakjes, pizza, bier. Nu is de truc voor mij: geen verleidingen in huis halen. Er geen gewoonte van maken. Onze dochters vragen er niet eens om. Ze weten dat het er niet is. Want echt: als ik wéét dat er een aangebroken zak chips in de kast ligt, dan roept-ie mij. De hele dag door. Tot ik hem leegeet.’
Kun je iets vertellen over het leefstijlkompas, waar je het in je boek over hebt?
‘Dat is gebaseerd op de zogenoemde Blue Zones: onder meer Sardinië in Italië, Okinawa in Japan en Loma Linda in Californië. Die mensen leven langer, gezonder en gelukkiger dan gemiddeld. Als je kijkt naar onderzoeken die daar zijn gedaan, dan zie je zes onderdelen van een gezonde leefstijl. Ze eten zo veel mogelijk vers en onbewerkt, liefst uit eigen moestuin. Ze bewegen veel, juist in gebieden waar geen sportscholen zijn: ze zitten gewoon veel minder op één dag. Ze ontspannen ook vaak en regelmatig door de dag heen. Wij staan vanaf ’s ochtends tot vroeg ’s avonds laat in die zesde versnelling, we rammen de hele dag door, aan het einde van de dag ploffen we in de zombiestatus op de bank en vervolgens rollen we uitgeput ons bed in. In de Blue Zones doen mensen het beter. Met meditiatie, sport, een wandelingetje, een dutje – noem maar op. En ze slapen goed. Juist door eerdergenoemde dingen. Daarnaast hebben deze mensen veel baat bij zingeving en verbinding. Sommige mensen vinden dit vage termen, maar contact met anderen en een doel hebben in je leven, je nuttig maken voor je gemeenschap, zorgt ervoor dat je gelukkiger wordt. Ik zie soms echt mensen in mijn praktijk die zichzelf door de dagen heen sleuren, en dan zou ik zo graag willen dat het leven voor deze mensen wat vreugdevoller wordt.’
‘Mensen hebben veel baat bij zingeving en verbinding’
En dat kan met jouw boek?
‘Ik ga geen valse of grootse beloftes doen. “In tien weken tien kilo kwijt,” hoor je mij niet snel zeggen. Ieder mens is anders. En bovendien: het leven is niet maakbaar. Maar ik ben er wel van overtuigd dat je in vier weken een belangrijke stap kunt zetten naar een gezonder leven. Daarom blijf ik erover schrijven.’
Dit bericht verscheen eerder in GLK!, editie september 2021.