De meesten van ons beginnen het nieuwe jaar wel met goede voornemens. Maar soms blijkt zo’n goed voornemen een wolf in schaapskleren te zijn. Hoe kun je de valkuilen ontwijken, en hoe haal je je doelen wél?
Goede voornemens horen zo’n beetje bij het begin van het jaar, en velen van ons zijn ook 2022 zo begonnen. Soms omdat je écht een goede start wilt maken, soms ook omdat het een beetje van je verwacht wordt. Maakt niet uit, maar hoe zorg je ervoor dat jouw goede voornemen ook werkelijkheid wordt? Daar zitten nog wel wat – soms onverwachte – haken en ogen aan.
De eerste is deze: veel goede voornemens gaan over dingen die we ‘slecht’ aan onszelf vinden. We gaan dus uit van een negatief idee (‘Ik vind mezelf te dik, ik rook, ik eet ongezond’) en beginnen dus onbewust met de gedachte dat we onszelf moeten straffen.
Onhaalbare doelen
Ook wie zijn doelen vaag houdt, en niet weet op te breken in kleine, haalbare stappen, kan in een valkuil stappen. Want dan loop je de kans je meer te focussen op het doel dan op de weg ernaartoe. Goede voornemens kunnen ons namelijk een belonend gevoel geven, waardoor we vooral ‘verliefd’ worden op het idee van ons doel bereiken – zonder actie te ondernemen om dat doel te halen.
De vraag die je je vooral moet stellen is deze: ligt het doel wel in lijn met wie ik ben of wil zijn? Wie zich voorneemt om 10 kilo af te vallen, maar weinig tot niet aan lichaamsbeweging doet, stelt zichzelf een bijna onhaalbaar doel.
Denk er ook aan dat het doel er heel mooi en leuk uit kan zien, maar dat de dingen die je daarvoor moet doen (of laten) heel saai en stom kunnen overkomen. Dit wordt ook wel het shiny object syndrome genoemd. Het gevolg is zelf-sabotage: als het doel al onrealistisch is, wie kan het ons dan kwalijk nemen dat we dat doel niet halen?
Je voornemen als vriend
Het gevolg van onrealistische doelen die we niet halen is dat we ons nog rotter gaan voelen dan voorheen. En dus is het de vraag: hoe dan wel? Het is bijna onmogelijk om een bestaande gewoonte te vervangen door een nieuwe. Wat wél kan, is nieuwe gewoontes laten voortkomen uit oude. Om nieuwe gewoontes aan te leren moeten we gebruik maken van herhaling.
Neem apps die je eraan herinneren om elke dag iets te doen – met een kleine beloning als je de taak ook uitvoert. Denk aan een dagelijks Ommetje, waarmee je een steeds hogere status opbouwt; het oefenen van woorden in een vreemde taal op bijvoorbeeld Duolingo, omdat je anders een ononderbroken reeks kwijt bent. Het zijn kleine beloningen voor iets dat ons niet veel moeite kost. Want het volhouden van gedrag hangt ervan af hoezeer je aangemoedigd wordt om ermee door te gaan, en het gevoel van succes dat je daarbij ervaart.
Focus je op het gevoel dat je tot meer in staat bent in plaats van dat je straf vermijdt; richt je op het proces van verandering zelf, en op de ontwikkeling, in plaats van het eindresultaat. En zorg dat je voortgang goed te meten is: dat maakt doelen een stuk beter te halen. Omarm de saaie maar noodzakelijke werkelijkheid om groei te bereiken!